سبدگردان کیست؟
در ماده 1 فصل اول قانون اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذر 1384 سبدگردان به شرح زیر تعریف شده است:
سبدگردان شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع، به خرید و فروش اوراق بهادار برای سرمایه گذار میپردازد.
با توجه به ماده 3 اساسنامه، موضوع فعالیت شرکتهای سبدگردان عبارت است از:
- تصمیم به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار به نام سرمایهگذار معین به منظور کسب انتفاع برای وی در قالب قرارداد مشخص به منظور کسب انتفاع برای سرمایهگذار؛
- پذیرش سمت مدیریت در صندوقهای سرمایهگذاری؛
- سرمایهگذاری؛
- ارائه خدمات مشاوره سرمایهگذاری، پذیرش اطلاعات مالی، مشاوره عرضه و پذیرش اوراق بهادار یا کالا پس از دریافت مجوزهای مربوطه از سازمان بورس و اوراق بهادار؛
- سایر فعالیتهای که طبق مقررات مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار، دارنده مجوز فعالیت سبدگردانی مجاز است به آن فعالیت مبادرت نماید.
سبدگردانی اختصاصی چیست؟
طبق تعریف دستورالعمل تاسیس و فعالیت سبدگردان مصوب سازمان بورس، تصمیم به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار به نام سرمایهگذار معین توسط سبدگردان در قالب قراردادی مشخص، به منظور کسب انتفاع برای سرمایهگذار، سبدگردانی نامیده می شود.
سبد اختصاصی چیست؟
طبق بند 33 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار حمهوری اسلامی ایران، همچنین بر اساس تعریف بند 5 ماده 1 دستورالعمل تاسیس و فعالیت سبدگردان، به مجموعهای از داراییهای مالی (اعم از وجه نقد و اوراق بهادار) که از محل وجوه سرمایهگذاران خریداری میشود و به مشتری معینی تعلق دارد، سبد اختصاصی گفته میشود.
شرکتهای سبدگردان از نهادهای مالی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار میباشند که به نمایندگی از سرمایه گذاران و براساس یک قرارداد مشخص، به خرید و فروش اوراق بهادار برای آنها اقدام میکنند.
اصولاً سرمایه گذاری در بورس به دو روش مستقیم و غیر مستقیم امکانپذیر است. در روش مستقیم افراد و شرکتها، شخصا به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار اقدام میکنند. بدیهی است که روش مستقیم برای اشخاصی مناسب است که، تخصص و زمان کافی برای این امر را داشته باشند. برای اشخاص حقیقی و حقوقی که فاقد شرایط فوق هستند بهتر است به روشهای غیرمستقیم در بورس سرمایهگذاری نمایند. سرمایهگذاری از طریق صندوق سرمایهگذاری و سبد گردانی اختصاصی دو روش سرمایهگذاری غیرمستقیم در بورس است.
موارد مجاز سرمایهگذاری:
با استناد به ابلاغیه شماره 12020091 به تاریخ 3 آبان 1396 و همچنین ابلاغیه شماره 12020113 به تاریخ 9 آبان 1397 سازمان بورس و اوراق بهادار، نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی، مجازند منابع سبدهای تحت مدیریت سبدهای اختصاصی خود را در موارد زیر سرمایهگذاری نمایند:
1. اوراق بهادار قابل معامله در هر یک از بورسها؛
2. هرگونه اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان به جز سهام شرکتهای سهامی خاص؛
3. سپردههای بانکی تا سقف 50 درصد از ارزش روز داراییهای تحت مدیریت در هر قرارداد سبدگردانی،
4. نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی، مجازند منابع سبدهای اختصاصی تحت مدیریت خود را به سرمایهگذاری در واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای سرمایهگذاری دارای مجوز از سازمان با شرایط زیر اختصاص دهند:
1-4. نهادهای مالی مزبور مجاز به دریافت کارمزد از محل منابع سبد اختصاصی تحت مدیریت بابت سرمایهگذاری در صندوقهای تحت مدیریت خود نیستند.
2-4. نهادهای مالی مزبور مجاز به سرمایهگذاری همزمان، به صورت دو طرفه یا چندطرفه در صندوقهای سرمایهگذاری تحت مدیریت یکدیگر نیستند.